ხორციელად შობა უფლისა და ღმრთისა და მაცხოვრისა ჩვენისა იესუ ქრისტესი
25 დეკ. (ძვ. სტ.) // 7 იანვ. (ახ. სტ.)
"ქრისტე იშვება: ადიდებდეთ! ქრისტე ზეციდან; გამოვედით მიგებებად! ქრისტე ქვეყანასა ზედა, აღმაღლდებით! უგალობდით უფალსა ყოველი ქუეყანა! და ვეტყვი ორთავეს: იხარებდინ ცანი და იშვებდინ ქუეყანა: ჯერ ზეციურისთვის, შემდეგ ქვეყნიურისთვის!.. ქრისტე ქალწულისაგან...
მოვალს მელქისედეკი; შობილი უდედოდ, იშვება უმამოდ, - პირველ უდედოდ, მერმე უმამოდ. ირღვევა კანონი ბუნებისა. ქრისტე უბრძანებს, ნუ შევეწინააღმდეგებით. უხორცო ხორცს შეისხამს, სიტყვა მყარი იქმნება, უხილავი საჩინო ხდება, შეუხებელი - შესახები, ძველი დღეთა (ანუ დაუსაბამო) დასაბამს იღებს. ძე ღვთისა ძე კაცისა ხდება. იესუ ქრისტე გუშინ და დღეს იგივეა.
დე იუდეველები ცთუნდებოდნენ, წარმართნი ეცინოდნენ, მწვალებელნი ენაბრგვილობდნენ! მაშინღა ირწუნებენ, ოდეს იხილავენ ზეცად აღმავალს, თუ მაშინ არა, უეჭველად მაშინ, როდესაც იხილავენ ზეციდან გარდამომავალს და დამჯდარს განსჯად ცოცხალთა და მკვდართა. მაგრამ ეს შემდგომ იქნება, აწ კი დღესასწაულია ღვთისგანცხადებისა ანუ შობისა და ეს ორი სახელი აქვს ამ დღეს, რამეთუ შობის მიერ და ასეც იწოდება ეს დღე ღმერთი გამოგვეცხადა კაცთა... რათა მას, რომელმაც მოგვანიჭა ყოფიერება, მოენიჭებინა კეთილყოფიერებაც" (წმ. გრიგოლ ღვთისმეტყველი).
2022 წლის 7 იანვარს თბილისის წმ. დიდმოწამე ირინას სახელობის ეკლესიაში, საქართველოს ძველმართლმადიდებლური ეკლესიის არქიეპისკოპოსის თავმჯდომარეობით შედგა ეპარქიალური კრება. მაღალყოვლადუსამღვდელოეს პავლეს გარდა კრებას ესწრებოდნენ ეპარქიის მღვდელი გრიგოლ მახარაძე და დიაკვანი სოლომონ ცენტერაძე. კრებას ასევე ესწრებოდნენ საეკლესიო კლირი და მრევლი.
მართლმადიდებლური ეკლესიის სწავლებით ზიარება არის საიდუმლო, რომელშიც მორწმუნე პურისა და ღვინის სახით, მიიღებს იესუ ქრისტეს ჭეშმარიტ ხორცსა და ჭეშმარიტ სისხლს საუკუნო ცხოვრებად. ზიარება (ქრისტეს უწმიდესი ხორცისა და სისხლის მიღება) - ეს არის ისეთი საიდუმლო, რომლის დროსაც მართლმადიდებელი ქრისტიანი არა სიმბოლურად, არამედ რეალურად და ცოცხლად უერთდება ქრისტე ღმერთს იმ ზომით, რა ზომითაც იყო მზად ამისთვის. რაც უფრო მომზადებულია მორწმუნე ქრისტიანი ღმერთთან პირადი შეხვედრისთვის, მით მადლმოსილი იქნება იგი. ამ შეერთების სახე მიუწვდომელია რაციონალური აღქმისთვის ისევე, როგორც მიუწვდომელია პურისა და ღვინის შეცვალება ქრისტეს ხორცად და სისხლად.
სხვადასხვა მიზეზთა გამო პარაკლისების ჩატარების ღვთისმოსავი ტრადიცია ოდითგანვე ახასიათებდათ მართლმადიდებელ ქრისტიანებს, მაგრამ ბოლო დროს ამგვარი დამატებითი მსახურებანი ისე ხშირად აღარ აღესრულება, როგორც ადრე. მიუხედავად იმისა, რომ პარაკლისის ღმრთისმსახურება კიდევ საათნახევარს ამატებს ისედაც ხანგრძლივ საკვირაო მსახურებას (ლიტურგიას), ყოველთვის გამოჩნდებიან მასში მონაწილეობის მსურველები და მიაწვდიან მღვდელს ბარათებს პარაკლისებში მოსახსენიებელ ქრისტიანთა სახელებით (მიცვალებულთათვის პარაკლისი არ ტარდება. მათთვის დაწესებულია პანაშვიდები).
ქართველი მკითხველი პირველად ეცნობა მე-17 საუკუნის რუსული ლიტერატურის ამ შესანიშნავ ძეგლს - ძველმოწესეთა ერთ-ერთი უდიდესი იდეოლოგის, დეკანოზ ამბაკუმის ავტობიოგრაფიას. ნაწარმოები მიმართულია რუსული ეკლესიის მიერ მე-17 საუკუნის II ნახევარში გატარებული რეფორმების წინააღმდეგ. თხზულება ძირითადად სასულიერო პირთა ცხოვრებას ეხება, მაგრამ მასში რეალურად აისახა, აგრეთვე, რუსეთის ყოფა, საერო პირთა ცხოვრება, წარმოჩინდა იმდროინდელი რუსი ადამიანის ხასიათი. შესანიშნავი ენითა და სტილით შესრულებული ნაწარმოები ძველი რუსული მწერლობის შედევრად ითვლება.
სამღვდელოების მიმღები ძველმართლმადიდებელი ქრისტიანები აღიარებენ ორთოდოქსალურ ესქატოლოგიას (მართლმადიდებლური სწავლება სამყაროს აღსასრულის შესახებ), რომელიც ეფუძნება წმიდა წერილს და წმიდა მამათა სწავლებებს. ამ რწმენის მოკლე შინაარსი ასეთია. ქრისტეს მეორედ მოსვლის წინ სამყაროს მოევლინება ანტიქრისტე, რომელშიც მრავალნი მოიაზრებენ მესიას. ეს იქნება კაცობრიობის მთავარი ცთომილება. ანტიქრისტე, ანუ "ცოდვის კაცი", იგივე "წარწყმედის ძე" შეაცდენს ადამიანთა უზარმაზარ რაოდენობას და ისინიც თაყვანს სცემენ მას როგორც ღმერთს. მაგრამ მოგვიანებით ანტიქრისტე თავის ნამდვილ არსს გამოავლენს.
საქართველოში თანამედროვე ძველმოწესეობრივი თემები ძირითადად თავს იყრიან შავიზღვისპირეთის რამოდენიმე სოფელში. კერძოდ, გრიგოლეთში (ლანჩხუთის მუნიციპ.), შეკვეთილში (ოზურგეთის მუნიციპ.) და მალთაყვის დასახლებაში (ქ. ფოთი), ასევე საქართველოს დედაქალაქ თბილისში (ცალკეული წევრები და ოჯახები ცხოვრობენ საქართველოს სხვადასხვა რეგიონებშიც). შავიზღვისპირეთის რუსულ თემთა წარმოშობის ისტორია პირდაპირ არის დაკავშირებული დაღესტანში ძველმოწესეთა თემის დაფუძნებასთან და დონისპირეთიდან ძველმოწესეთა მიგრაციასთან 1930-იანი წლების დასაწყისში, რომელიც გამოწვეული იყო იძულებითი კოლექტივიზაციით (А. И. Зудин. Н. А. Власкина. Русская связь. История и культура старообрядчества юга России и зарубежья. Приморско-Ахтарск. 2016 г. Стр. 68). მაგრამ ეს ძველმოწესეთა პირველი ჯგუფები როდი იყო საქართველოს შავიზღვისპირეთში. ცნობილია, რომ ამ ადგილებში დაფუძნება არაერთხელ უცდიათ კაზაკ-ნეკრასოველებს, რომელთაც XX ს-ის დასაწყისში მეფის ხელისუფლებამ მიწის ნაკვეთები უბოძა ქუთაისის გუბერნიის ოზურგეთის მაზრაში.